REFERANDUM OY PUSULASI RENKLERİ
Dünyanın her tarafında gündem yaratmış olan “elbisenin rengi o mudur, bu mudur?” fırtınasından bu yana ilk kez benzer popülerlikte "Kahverengi ne demek, nasıl bir çağrışım yaratıyor?” tadında sorular dost meclislerinde gelmeye ve maillerle iletilmeye başladı :)
Kısa bir hatırlatma: Her rengin olumlu ve olumsuz çağrışımı mevcuttur. Kültürden de etkilenir, bireysel renk seçimlerimizden de, kendisini çevreleyen diğer renklerden de. Dolayısıyla “kahverengi iyi midir, kötü müdür, oyları etkiler mi?” soruları şimdilik şurada bir kenarda duruversin.
Mevcut durumda renklere dair merak oluşunca, ezbere konuşmak elbette olmaz, duruma özel bir araştırma ve analiz yapmak ve bilgi ile bunu harmanlamak gerekir.
Kısmen araştırdım ve metodolojik yaklaşmaya çalıştım ama önce lütfen bir içimi dökmeme müsade edin:
#Bu başlığı okumasanız da olur ama ben şunları araya bir sıkıştırıvereyim de:
Gök mavisi, narçiçeği, kesekağıdı falan deyince yeterince tanımladığımızı sanıyoruz ya bir rengi. Hah işte, bu anlayışı değiştirmeye çalışıyorum. Uzun zamandır. Farkındalık yaratmak dahi yetecek bana…
Renk iletişiminde aynı dili kullanabilmek, rengi tanımlayabilmek konularında yaptığım çalışmalar, iş kazancımın neredeyse çeyreğini oluşturuyor. Pantone, NCS, Munsell renk sistemleri dahi bahsettiğim eksiğin yanıltıcılığını görmüş ki, işleri kolaylaştıran ticari birer sistem oluşturmuş.
Kalkın da badana ustanıza sadece “kese kağıdı, şampanya, yavruağzı ya da bej istiyorum” deyin. Kalkın da üretim bandına veya matbaaya girecek ürünü mavi renkte istediğinizi söyleyin. Olmuyor değil mi? Renk örneğini görmek, herkesin anlayacağı dilden kararı iletmek istiyorsunuz!
Durum bu iken, birbiri ile alakası olmayan tonların hepsini vizon diye tanımlayan hazır giyim firmasını da, duvarımı şu renk istiyorum diyen tüketiciyi de şimdilik kendi derdiyle başbaşa bırakayım ve asıl konuya geleyim..
#1
Resmi makamlar söz konusu olduğunda renk tanımını “renk isminden ibaret” kanunlaştırmayı anlamam mümkün değil.
YSK, birleşik oy pusulalarını kendisi bastırabileceği gibi gerektiğinde uygun göreceği il seçim kurulları vasıtasıyla bastırmaya da yetkili imiş. Yani diyebilir ki, şu gördüğün görselde olduğu gibi yarısı beyaz, yarısı kahverengi oy pusulası bastır adıma. Monitörden renk çekerek üretime geçmek adamı iflasa götürür normal şartlarda, bilginize :)
Gelelim işin renk ile ilintili algı yönetimi ve manipulasyon olasılığı boyutuna. Malum, komplo teorilerine çok ilgiliyim ama renk seçiminde bugüne ait böyle bir duruma rastlamadığımı hemen belirteyim.
Neden derseniz, 1987 tarihli Resmi Gazete’de yayınlanan Anayasa Değişikliklerinin Halkoyuna Sunulması Kanunu dahi birleşik oy pusulasında EVET’in beyaz, HAYIR’ın kahverengi olacağını söylüyor. Belki daha eski tarihlerde de böyledir ama renk seçiminin bugüne özel olmadığını anlamak için bu belge yeterli oldu, beni tatmin etti.
#3
Anlamış olmam hak verdiğim anlamına gelmiyor :) Dünya üstündeki referandum oy pusulalarını incelediğimde (bir iki küçük ülke hariç) tercihe konu alternatifler arasında “tarafsızlığın” ön planda olduğuna denk geldim. Ne renk, ne ebat değişikliği ve ne de bilinçaltına komut verebilecek bir pusula tasarımı. Bir bakın bakalım:
Bremain-Brexit referandumu
Büyük daire evet, küçük daire hayırdan ibaret değil manipulasyon :)
Evet’in sayfanın ortasında oluşu asıl mevzu :)
Ve tabii Brexit’de de aynı programlamaya itirazlar gündeme geldi :)
Rengin gücünü en son yadsıyacaklardan biriyim. Amerika’da konuk takıma tahsis edilen soyunma odalarının bilinçli olarak pembe duvar boyalı olması rekabet isteğini azalttığından, ev sahibi takımı avantajlı kılıyormuş. Bu nedenle aynı renk olması zorunlu tutuluyormuş artık.
Evet ve Hayır’dan ibaret bir oy pusulasında seçeneklerin farklı renkte olması bence kabul edilemez bir durumdur ama daha çok fırın ekmek yememiz gerekiyor ülkece.
Çoğunluk, renk farklılığı olmasına takılmadı da, hangi rengin (içerikten bahsetmiyorum) daha tercih edilebilir olduğunu tartışmaya başladı. Tuhafız!
#4
2014 senesi Cumhurbaşkanlığı referandumu döneminde, bir referanduma daha yetecek sayıda oy pusulası basımı için ihale açıldığını ve gündemde olmayan yeni bir referandumun yolda olduğu şüphesiyle büyük gerginliğe ve tartışmalara neden olduğunu okudum.
O dönemde, o ihale, sonuçlanmış olabilir ya da olmayabilir ama Devlet Malzeme Ofisi’nin YSK adına açtığı basım ihalelerinde tüm teknik spesifikasyonlar gösterildiği ve ona göre fiyat teklifi gerektirdiği için; tasarımı ve renkleri zaten belli olan bir oy pusulasının neden 18/02/2017 cuma günü yeniymişçesine, “böyle belirledik/tasarladık” diyerek basına tanıtıldığına akıl sır erdiremedim… (Bkz. #2)
2014
2017
#5
Orijnal renge yakın olduğunu sandığım yukarıdaki görsellerdeki renkler kahverengi değil, bu bir! :) Sarı ve turuncu aralığında bir rengin, orta koyuluktaki bir tonu.
Koyuya gitmediği veya griye yaklaşmadığıı sürece bu tona kahverengi demek mümkün değil, bu da iki! :)
#6
İnternette bulduğum aşağıdaki görsellerden hangisi kahverengi sorarım size? :)
Bakalım referandum günü karşımıza hangi renk çıkacak..